Director of the Netherlands Institute for Advanced Study in the Humanities and Social Sciences (NIAS-KNAW) and Distinguished Research Professor of Sociology at the University of Amsterdam (UvA)
Volgens NIAS-directeur Jan Willem Duyvendak is de vraag voor academici niet of ze wel of niet politiek moeten zijn, maar hoe ze geëngageerde wetenschappers kunnen zijn in een verstoorde wereld. Zijn advies: wees je bewust van het verschil tussen academische vrijheid en vrijheid van meningsuiting én onderken de wederzijdse afhankelijkheid van deze vrijheden.
In een mondialiserende wereld hebben gebeurtenissen potentieel niet alleen impact in het land waar ze plaatsvinden, maar ook ver daarbuiten. De oorlog tussen Israël en Hamas is hiervan een uitgesproken voorbeeld. Die leidt tot talloze debatten, die niet alleen betrekking hebben op de situatie ‘daar’, maar ook op die ‘hier’, zoals over oprukkend antisemitisme.
Dit fenomeen wordt ‘domesticatie’ genoemd. In een recent gepubliceerd artikel vragen wij ons af in hoeverre hierin patronen zichtbaar zijn: verschilt de mate van domesticatie van buitenlandse gebeurtenissen tussen landen? Hiervoor hebben we Franse en Nederlandse media onder de loep genomen. We wilden weten in hoeverre kranten in beide landen vier uiteenlopende gebeurtenissen die zich in de 21e eeuw hebben voorgedaan domesticeerden: 9/11, de tsunami in Zuidoost-Azië uit 2004, de Arabische Lente en de verkiezing van Donald Trump tot Amerikaans president. Lees verder
Van het (zelf)beeld van Nederland als een progressief en tolerant land is weinig over nu radicaal- rechtse partijen de grootste zijn geworden bij zowel de Provinciale Statenverkiezingen van 2019 als de Tweede Kamerverkiezingen van 2023. ‘Nederlanders weer op 1’ en ‘Eindelijk weer aandacht voor echte Nederlanders’.
Met deze slogans heeft Wilders op 22 november een onverwacht grote zege behaald en hiermee het nativisme verder genormaliseerd. Niet alleen door het resultaat’, maar ook in de aanloop naar en in de nasleep van de verkiezingen werd het nativisme genormaliseerd. Wat is nativisme precies en hoe vindt deze normalisering onder radicaal-rechts plaats? Lees meer
Mensen moeten niet meer worden gedwongen tot zelfredzaamheid en zelfregie, zegt hoogleraar Jan Willem Duyvendak in een rede voor Hogeschool Leiden. ‘Het is tijd voor herwaardering van collectieve voorzieningen. De zwaksten moeten worden gesteund door zelfbewuste, goedopgeleide sociaal professionals.’ Te lezen op Sociale Vraagstukken
‘Het boek The Return of the Native onderzoekt de terugkeer van nativisme. Auteurs Jan Willem Duyvendak en Josip Kesic schrijven over het veelgemaakte onderscheid tussen ‘echte’ en ‘onechte’ Nederlanders.’ Artikel op Sociale Vraagstukken
“Is maatwerk een hoerawoord geworden dat het moeilijk maakt om over gelijkheid te spreken? Dat is de stelling van politicoloog Menno Hurenkamp en hoogleraar sociologie Jan Willem Duyvendak, die onlangs een boek publiceerden met de titel ‘Macht der gewoonte’.” Lees meer
Zowel klassedenkers als intersectionalisten zijn verstrikt geraakt in hun aanspraken op de samenhang der dingen: ofwel alles zou gerelateerd zijn aan klasse (en dus moet solidariteit met andere identiteiten wijken), ofwel alle identiteiten zijn nevengeschikt verbonden (en dus moeten we permanent solidair zijn). Maar stel nu dat deze royale veronderstellingen niet kloppen, bijvoorbeeld omdat sommige vormen van uitsluiting soms wel samengaan met andere, maar lang niet altijd? Betekent dit dan dat we niet meer solidair kunnen zijn?
We zijn verstrikt geraakt in een metadiscussie waarin minderheden op hoge toon wordt verteld dat hun onderwerpen irrelevant of prematuur zijn – omdat het om ‘identiteitspolitiek’ zou gaan. De komende tijd zal Jan Willem Duyvendak in een drieluik van dat metaniveau afdalen en terugkeren naar de inhoud.
Hoe juist de meerderheid haar cultuur oplegt aan minderheden
De strijd tegen identiteitspolitiek door geharnaste nativisten is gebaseerd op een illusoir monocultureel verleden. De dominantie van het nativisme staat een effectieve aanpak van hardnekkige ongelijkheden in de weg.
Hoe politici al decennia middels het mantra ‘thuisvoelen’ het integratievraagstuk proberen te bezweren, maar het tegendeel bewerkstelligen. Kijk de Brainwash Talk terug op NPO Start.
Thuis. Vóór corona en de lockdown klonk het altijd zo verlokkelijk: vertrouwd, warm, veilig. Maar na de zoveelste week gedwongen thuisblijven begint het begrip zijn glans te verliezen. De onttovering van thuis, noemt socioloog Jan Willem Duyvendak dat. Aan de hand van muziek spreekt hij erover met Floortje Smit.