Director of the Netherlands Institute for Advanced Study in the Humanities and Social Sciences (NIAS-KNAW) and Distinguished Research Professor of Sociology at the University of Amsterdam (UvA)
De gewone man maakt een opmerkelijke comeback in deze populistische dagen. Een kleine begripsgeschiedenis laat zien dat hij in allerlei varianten geliefd, gehaat, bespot en omarmd is.
Essay in de Groene Amsterdammer. Bewerking van een hoofdstuk uit het boek De macht der gewoonte dat deze maand verschijnt bij Amsterdam University Press.
In De macht der gewoonte zetten Menno Hurenkamp en Jan Willem Duyvendak vraagtekens bij de venijnige gewoonte van politici om ‘het gewone’ op te hemelen, en pogingen om het gewone te ontmantelen (die van zowel extreemrechts als radicaal-links komen.) Presentatie 3 oktober in SPUI25.
UvA professors Jan Willem Duyvendak and Beate Roessler have been elected members of the prestigious American Academy of Arts and Sciences – better known as the ‘American Academy’. In doing so, they join a select group of great thinkers, including many Nobel Prize winners.
Bij grote internationale gebeurtenissen willen Fransen optreden; politici hier richten zich op het eigen land, stellen Thijs van Dooremalen en Jan Willem Duyvendak. Opiniestuk in NRC
Groepen die zich bezighouden met identiteitspolitiek – zowel aan linkse als rechtse zijde – zetten vaak de geschiedenis in om hun gelijk te halen. Met als gevolg dat ons gedeelde verleden ons niet bij elkaar brengt, maar juist verdeelt.
Zowel klassedenkers als intersectionalisten zijn verstrikt geraakt in hun aanspraken op de samenhang der dingen: ofwel alles zou gerelateerd zijn aan klasse (en dus moet solidariteit met andere identiteiten wijken), ofwel alle identiteiten zijn nevengeschikt verbonden (en dus moeten we permanent solidair zijn). Maar stel nu dat deze royale veronderstellingen niet kloppen, bijvoorbeeld omdat sommige vormen van uitsluiting soms wel samengaan met andere, maar lang niet altijd? Betekent dit dan dat we niet meer solidair kunnen zijn?
We zijn verstrikt geraakt in een metadiscussie waarin minderheden op hoge toon wordt verteld dat hun onderwerpen irrelevant of prematuur zijn – omdat het om ‘identiteitspolitiek’ zou gaan. De komende tijd zal Jan Willem Duyvendak in een drieluik van dat metaniveau afdalen en terugkeren naar de inhoud.
Hoe juist de meerderheid haar cultuur oplegt aan minderheden
De strijd tegen identiteitspolitiek door geharnaste nativisten is gebaseerd op een illusoir monocultureel verleden. De dominantie van het nativisme staat een effectieve aanpak van hardnekkige ongelijkheden in de weg.
Ceux qui sont nés quelque part… et qui veulent en exclure les autres
Parler aujourd’hui d’immigration ou d’islam, c’est avancer en terrain miné. C’est le cas depuis un certain nombre d’années dans l’arène médiatique et politique. Mais ce qui est nouveau, c’est que ce constat s’applique désormais également à toute forme d’analyse rationnelle du sujet : en témoignent par exemple les accusations d’islamo-gauchisme à l’encontre de certains universitaires et personnalités publiques.
Autre nouveauté : l’ultra-droite n’est plus le seul épicentre de la sensibilité extrême de ces thèmes. Tout le spectre politique, de la gauche à la droite, est désormais soumis aux mêmes polémiques, généralement traversées par la question de la laïcité. Il n’est plus d’espace où l’on puisse appréhender sereinement et sérieusement ces réalités.
En comparant le modèle français (dit républicain) et le modèle néerlandais (dit multiculturel), souvent opposés comme « universaliste » et « communautariste », on prend conscience que ces clivages n’ont plus – voire n’ont jamais eu – d’assise réelle. Émerge alors la notion de « nativisme », ce présupposé selon lequel plus votre présence et celle de votre famille sont anciennes dans un pays, plus vous y avez de droits.
L’analyse de cette idéologie, développée ici par deux sociologues et un député engagé pour les droits humains, permet de comprendre les nouveaux mécanismes d’exclusion qui minent nos sociétés, pour mieux lutter contre eux.
The twenty-three new KNAW members of the year 2021 were installed during the meeting on 13 September. Members are selected on the basis of their scientific achievements and are members for life.