Director of the Netherlands Institute for Advanced Study in the Humanities and Social Sciences (NIAS-KNAW) and Distinguished Research Professor of Sociology at the University of Amsterdam (UvA)
Van het (zelf)beeld van Nederland als een progressief en tolerant land is weinig over nu radicaal- rechtse partijen de grootste zijn geworden bij zowel de Provinciale Statenverkiezingen van 2019 als de Tweede Kamerverkiezingen van 2023. ‘Nederlanders weer op 1’ en ‘Eindelijk weer aandacht voor echte Nederlanders’.
Met deze slogans heeft Wilders op 22 november een onverwacht grote zege behaald en hiermee het nativisme verder genormaliseerd. Niet alleen door het resultaat’, maar ook in de aanloop naar en in de nasleep van de verkiezingen werd het nativisme genormaliseerd. Wat is nativisme precies en hoe vindt deze normalisering onder radicaal-rechts plaats? Lees meer
“De aantrekkingskracht van nativisme is dat er een verband is met de omgeving, de stad of de grond waar mensen zijn opgegroeid. Daar wil ik niets aan afdoen, dat er zo’n verband is accepteren we allemaal. Maar de vraag is: hoe exclusief is jouw recht op die grond? Wat willen we delen met anderen, ook als die niet ‘van hier’ zijn? Een inhoudelijk waardevol gesprek daarover is niet mogelijk zolang je blijft vasthouden aan een het nativistische idee van echte en onechte Nederlanders.”
Navigating between nostalgic nativism and hopeful realism.
March 29, SPUI25 together with Amsterdam Centre for European Studies ACES. Sign up
Liberalism has been much maligned in the last decade for its failure to provide people with a sense of collective identity and meaning. But for many people, liberal ideas themselves provide this meaning. In this interdisciplinary exchange, two books are discussed that, respectively, explore the extraordinary rise of nativism in liberal societies, and the possibilities for revivifying liberal ideals in a changing world.
The event begins with a short introduction of The Return of the Native: Can Liberalism Safeguard Us Against Nativism? (Duyvendak & Kesic, with Stacey 2023) by one of its authors, Josip Kesic. This introduction is followed by two discussants and a response from Jan Willem Duyvendak. The Return of the Native explores the extraordinary rise of nativism in liberal settings, paying particular attention to nativist narratives that intertwine islamophobia, racism, populism and nostalgia.
‘Het boek The Return of the Native onderzoekt de terugkeer van nativisme. Auteurs Jan Willem Duyvendak en Josip Kesic schrijven over het veelgemaakte onderscheid tussen ‘echte’ en ‘onechte’ Nederlanders.’ Artikel op Sociale Vraagstukken
Hoe juist de meerderheid haar cultuur oplegt aan minderheden
De strijd tegen identiteitspolitiek door geharnaste nativisten is gebaseerd op een illusoir monocultureel verleden. De dominantie van het nativisme staat een effectieve aanpak van hardnekkige ongelijkheden in de weg.
Ceux qui sont nés quelque part… et qui veulent en exclure les autres
Parler aujourd’hui d’immigration ou d’islam, c’est avancer en terrain miné. C’est le cas depuis un certain nombre d’années dans l’arène médiatique et politique. Mais ce qui est nouveau, c’est que ce constat s’applique désormais également à toute forme d’analyse rationnelle du sujet : en témoignent par exemple les accusations d’islamo-gauchisme à l’encontre de certains universitaires et personnalités publiques.
Autre nouveauté : l’ultra-droite n’est plus le seul épicentre de la sensibilité extrême de ces thèmes. Tout le spectre politique, de la gauche à la droite, est désormais soumis aux mêmes polémiques, généralement traversées par la question de la laïcité. Il n’est plus d’espace où l’on puisse appréhender sereinement et sérieusement ces réalités.
En comparant le modèle français (dit républicain) et le modèle néerlandais (dit multiculturel), souvent opposés comme « universaliste » et « communautariste », on prend conscience que ces clivages n’ont plus – voire n’ont jamais eu – d’assise réelle. Émerge alors la notion de « nativisme », ce présupposé selon lequel plus votre présence et celle de votre famille sont anciennes dans un pays, plus vous y avez de droits.
L’analyse de cette idéologie, développée ici par deux sociologues et un député engagé pour les droits humains, permet de comprendre les nouveaux mécanismes d’exclusion qui minent nos sociétés, pour mieux lutter contre eux.
Open access article in Patterns of Prejudice by Josip Kešić & Jan Willem Duyvendak.
“Right-wing discourses and issues of belonging and collective identity in Europe’s political and public spheres are often analysed in terms of Islamophobia, racism and populism. While acknowledging the value of these concepts, Kešić and Duyvendak argue that these discourses can be better understood through the logic of nativism. Their article opens with a conceptual clarification of nativism, which they define as an intense opposition to an internal minority that is seen as a threat to the nation due to its ‘foreignness’. This is followed by the analysis of nativism’s three subtypes: secularist nativism, problematizing particularly Islam and Muslims; racial nativism, problematizing black minorities; and populist nativism, problematizing ‘native’ elites. The authors show that the logic of nativism offers the advantages of both analytical precision and scope. The article focuses on the Dutch case as a specific illustration of a broader European trend.”
